کلر ژوبرت:
کتاب خوب، فراموش نمی شود
نویسنده و تصویرگر کتاب، جشنواره‌های کتاب کودک را مفید و حتی ضروری دانست و گفت: جشنواره در صورتی مفید خواهد بود که منجر به معرفی گسترده کتاب‌های برگزیده شود.
اشاره: خانم کلر ژوبرت را همگی می شناسند، نویسنده ای خوش ذوق که قلمش پر از بوی شگفتی برای شناخت خداست، ژوبرت علاقه دارد درباره ی خدا و از خدا بنویسند، او خیلی راحت قلم می زند، همانطور که ما باهم حرفهای صمیمی می زنیم، او می نویسد و در نوشته هایش از حرفهای اضافی و کم بار خبری نیست.
او کلمه ها را با دقت انتخاب می کند، مهم تر این که تصویر را هم می شناسد و خودش کتاب‌هایش را تصویرسازی می کند؛ خانم ژوبرت خط کش خوبی برای کارهای خداشناسی در عرصه ی ادبیات کودک است، در دوره های گذشته، کتاب «در جستجوی خدای» ایشان در جشنواره کتاب سال سلام برگزیده شده بود.
از این‌رو خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی را با خانم کلر ژوبرت داشته است که در ادامه حرفهای شیرینش را باهم می خوانیم:
رسا ـ با تشکر از شما برای قبول این گفت و گو، می خواستیم نظرتان را درباره ی جشنواره ی کتاب سال سلام بدانیم؟
با سلام به شما و خوانندگان گرامی؛ در مورد جشنواره کتاب سلام نمی‌توانم نظر بدهم، چون چند سال است که هیچ اطلاعی از چگونگی برگزاری آن ندارم، و نمی‌دانم آیا دلیلش کوتاهی از من است یا اطلاع‌رسانی ناکافی جشنواره.
رسا ـ آیا به برگزاری جشنواره‌های کتاب اعتقاد دارید؟
بله، جشنواره‌های کتاب و به خصوص کتاب کودک را مفید و حتی ضروری می‌دانم. اما خیلی مهم است که با چه اهدافی و طبق چه روندی برگزار شوند و چه معیارهایی برای انتخاب کتاب در نظر بگیرند، این هم خیلی مهم است که خروجی و بازتاب جشنواره چگونه باشد، در صورتی مفید خواهد بود که منجر به معرفی گسترده کتاب‌های برگزیده شود.
رسا ـ برای این که کتاب‌های کودک دیده شوند، چه کارهایی می‌شود کرد؟
اولین گام توزیع درست و گسترده کتاب‌هاست، تنها کتاب‌هایی که در معرض دید همگان قرار می‌گیرند و به راحتی تهیه می‌شوند و قیمت مناسبی هم دارند، کتاب‌های دکه‌ای است که معمولا کیفیت ظاهری و محتوایی خیلی ضعیفی هم دارند، حتی تجهیز کتابخانه‌ها از کتاب‌های جدید تا جایی که می‌دانم به درستی صورت نمی‌گیرد.
در گام بعدی مسابقات کتابخوانی، تبلیغ تلویزیونی، معرفی کتاب در فضای مجازی، برپایی نمایشگاه‌های کوچک در مدارس، مساجد، پارک‌ها و دیگر اماکن عمومی، راه‌اندازی کتابخانه‌های سیار، نذر کتاب و... از اقدام‌هایی هستند که می‌توانند باعث دیده شدن کتاب‌های کودک شوند.
رسا ـ نظرتان درباره‌ی داوری‌ها در جشنواره‌های کتاب چیست؟
اگر منظورتان این باشد که داوران باید دارای چه شرایطی باشند به گمانم لازم است شناخت خیلی خوب و به روز شده‌ای از مخاطبان کتاب‌های مورد داوری داشته باشند، ادبیات کودک را خوب بشناسند، مشخصات یک داستان، شعر یا نمایشنامه مناسب کودک را بدانند و منصف هم باشند.
رسا ـ آیا جشنواره در رونق کتاب تاثیر دارد؟
بله، اما به شرطی که به درستی برگزار شود، بازتاب گسترده‌ای داشته باشد و در جامعه انعکاس قابل توجهی پیدا کند، شاید ساده‌ترین اقدامی که می‌بایست در چهارچوب یک جشنواره صورت بگیرد، ارائه کتاب‌های برگزیده است که تا جایی که دیدم به ندرت انجام می‌شود، مثلا کاش در هر جشنواره‌ی کتاب، به خصوص کتاب کودک، کتاب‌های معرفی شده در معرض فروش قرار گیرند تا علاقه‌مندان بتوانند همان موقع تهیه‌شان کنند، بارها در سال‌های گذشته خواستم کتاب‌های برگزیده جشنواره‌هایی را تهیه کنم و به مشکل برخوردم.
رسا ـ چه راه کارهایی به نظرتان می رسد که دوباره تیراژ کتاب‌ها به بالای پنج هزار و ده هزار برسد؟
اقدام‌های زیادی می‌توانند در این راستا موثر باشند مانند پویا شدن کتابخانه‌ها، به خصوص در مدارس، برای کتابخوان شدن بچه‌ها، توزیع خیلی بهتر کتاب‌ها و آسان کردن دسترسی به کتاب‌های مناسب برای کودکان، پایین آوردن قیمت پشت جلد از طریق پرداخت یارانه‌ی کاغذ، برگزاری نمایشگاه‌ها در مناسبت‌های مختلف با ارائه تخفیف و...
راه‌اندازی فروشگاه‌های مجازی کتاب و افزایش جریان معرفی کتاب در کانال‌های مختلف از زمان شروع کرونا، دو اتفاق خیلی خوبی‌اند، اما قیمت خیلی بالای کتاب، به خصوص کتاب‌های تصویری، مانع از آن می‌شود که این اقدام‌ها تأثیر مطلوبی در فروش کتاب داشته باشند.
رسا ـ آیا کتاب در کشور ما واقعا گران است؟
قیمت کتاب در ایران به نسبت قدرت خرید خانواده‌ها در چند سال اخیر خیلی بالا رفته، و مسئله نگران‌کننده‌تر هم این است که افزایش قیمت همچنان ادامه دارد، کاش دست‌اندرکاران به جای ناله به خاطر پایین بودن سرانه مطالعه، فکرهای اساسی برای پایین آوردن قیمت کتاب می‌کردند تا بیش از این، کالای تشریفاتی و تجملاتی محسوب نشود.
رسا ـ با این که بعضی از کتاب‌ها در جشنواره‌های گذشته حائز رتبه شدند، اما دیگر امروزه از آن‌ها خبری نیست. فکر می‌کنید باید چه کار کرد تا کتاب‌های خوب فراموش نشوند؟
مهم‌ترین شرط فراموش نشدن این کتاب‌ها، قابل تهیه بودن آنهاست، مثلا در چند سال اخیر خیلی تلاش کردم کتاب «شماره تلفن بهشت»، اثر مرضیه جوکار، که برگزیده‌ی یک جشنواره شده بود را تهیه کنم، اما هیچ وقت موفق نشدم و کتاب الان ناموجود است، کتاب خوب اگر به درستی معرفی و ارائه شود، فراموش نمی‌شود.
رسا ـ آیا سلیقه را در کار داوری‌ها تاثیرگذار می‌دانید؟ چرا نتیجه‌ی جشنواره‌ها گاهی باهم متفاوت است؟
بله، سلیقه قطعا دخالت دارد، هم در انتخاب داوران و هم در مرحله بعد در تعیین کتاب‌های برگزیده، و این مسئله را طبیعی می‌دانم، یکی از دلایلش متفاوت بودن رویکرد جشنواره‌های مختلف است؛ به عنوان مثال رویکرد لاک‌پشت پرنده با رویکرد جشنواره‌ی شهید غنی‌پور یا جشنواره‌ی رشد متفاوت است، اولویت‌ها و معیارهای متفاوتی دارند و هیچ اشکالی هم در آن نمی‌بینم.
ارسال نظرات