وقتی عمل امام با اراده غیبی صورت می گیرد، هرگز با عقل عادی توجیه پذیر نیست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، علیرضا کهنسال، عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی در برنامه ای با عنوان «دیدگاه روشنفکران دینی در مقامات امامان، حقیقت یا غلو» که بعد از ظهر امروز در محل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد با اشاره به معجزه حضرت موسی(ع) و زنده کردن مجسمه گِلی پرنده، اظهار کرد: ائمه(ع) هر عملی خارق العاده ای که انجام می دهند به اذن خداوند است بنابراین اگر اذن باشد مانعی نیست و غلو به شمار نمی رود.

وی افزود: اگر فکر می کنید که کسی بگوید خورشید علت تابش یا باران علت ابر به غلو مبتلا شده و نیز اگر یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ(آیه 65 حج) نیز به غلو مبتلا است پس چرا زمانی که پدیده ها را به علل طبیعی نسبت می دهیم، کسی تعبیر به غلو نمی کند یعنی اگر شما بگویید ابر باعث باران است کسی نمی گوید شما ابر را شریک خدا گرفتید چون همه می دانند که ابر وسیله است.

هیچ مخلوقی در هیچ فعلی مستقل نیست

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه خاطر نشان کرد: چه مانعی دارد که اگر کسی به عنوان وساطت این مطلب را نیز در مورد امام(ع) بگوید که عقل هم انجام چنین اموری از سوی ایشان را می پذیرد ولی به اذن خداوند پس درنتیجه جواب شبه غلو و حدّ غلو نیز همین است که شما استقلالاً فعلی را نسبت دهید.

استاد دانشگاه بیان کرد: زمان ائمه(ع) خلق و رزق را به ایشان نسبت می دادند و بنده عرض می کنم اگر کسی برداشتن یک قاشق را هم مستقلاً به امام نسبت دهد، غالی است چه قاشق و چه خلق و رزق بلکه فرقی نمی کند درواقع هیچ مخلوقی در هیچ فعلی مستقل نیست؛ برخی آیات این علم را اثبات و برخی نفی می کند که استقلالی آن نفی و به اذن خدا بودن آن اثبات می شود.

 آیه 105 سوره توبه، نشان دهنده علم فراگیر پیامبر و ائمه(ع) است

کهنسال با اشاره به این که برخی آیات همچون آیه 105 سوره توبه هستند نشان دهنده علم فراگیر پیامبر و ائمه(ع) است، تصریح کرد: در این آیه خداوند به صراحت بیان می کنند که هر کاری می خواهید انجام دهید به زودی خدا و رسولش و مؤمنین عمل شما را می بینند و این واضح است که دیدن عمل بر کسی ممکن که هنگام انجام آن حاضر باشد یعنی شاهدی که باید در پیشگاه خداوند در قیامت شهادت دهد باید به باطن و ظاهر عمل آگاه باشد و این جز با دارا بودن یک علم فراگیری شبیه علم حقّ، ممکن نیست.

وی اظهار کرد: علم فراگیر نسبت به امام  وپیامبر(ص) را به ضمیه روایاتی مثل ثقلین و آیاتی همچون مباهله می توانیم به همانندی پیامبر وامام البته با حفظ رتبه نبوت و امامت می توان مطلب را پیگیری کرد و این از راه روایات است.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به کتاب « شهید جاوید» از مرحوم صالحی نجف آبادی و بیان این که در دلیل عقلی یکی از مطالبی که درباب لوازم گفته شده این که امام چگونه ممکن دانسته ورود به خطر کند با این که از نظر شرعی حرام است، گفت: نظر این اندیشمند این بود که  علم غیب امام را منکر نیستم ولی این علم اجمالی و تفضلی نیست.

استاد دانشگاه افزود:مرحوم صالحی نجفی آبادی در کتاب خود که به عنوان قوی ترین کتاب دربار په لوازم است که اگر امام غیبت می داند چرا خودش را به خطر انداخت و در خصوص قیام امام حسین(ع) به کربلا این گونه بیان می کند که ایشان با هدف تشکیل حکومت به سمت کوفه حرکت کردند و با شهادت مسلم بن عقیل که متوجه شدند به پیروزی نمی رسند، مجبور به جنگ شدند.

کهنسال بیان کرد: مرحوم صالحی نجف آبادی از یکی از کتب شهید ثانی نقل کردند که بسیاری از علمای متقدّم شیعه، امام را معصوم نمی دانستند و اعتقاد به دانش ویژه برای ایشان نداشتند بلکه ایشان را علمای ابرار می دانستند.

 وقتی عمل امام به اراده غیبی صورت می گیرد، هرگز با عقل عادی توجیه پذیر نیست

وی خاطر اظهار کرد: اصلی که در مورد عمل معصو م داریم این که معصوم مکلف است به ظاهر حکم می کند مادامی که فرمان غیبی دیگری در کار نیست ولی آن زمان که پروردگار در غیب ارده ای دارد در این حالت ارده غیبی حق با اراده ظاهری حق با یکدیگر یکسان است یعنی امام به ظاهر حکم می کند که به طور قطع به باطن هم عمل کرده اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه خاطر نشان کرد: اگر زمانی خداوند نسبت به فعلی اراده غیبی داشت یعنی اراده خلاف ظاهر، در این جا تا زمانی که امام مسیر ظاهر را با باطن سازگار کند، رفتار ایشان رفتار عاقلانه و عرفی است و از آن چا به بعد رفتار امام با عقل عادی قابل فهم نیست اما اگر بدون این عقل رفتار کنیم، رفتار ائمه و پیامبر(ص) هیچ کدام موافق با عقل سلیم نبوده اند.

استاد دانشگاه ادامه داد: عمل امام را در زمانی که به اراده غیبی انجام می شود، هرگز با عقل عادی توجیه پذیر نیست و این کلید بسیاری از مسائل دیگر است که پاسخ بسیاری سؤالات از جمله قیام امام حسین(ع) که منجر به شهادت ایشان شد ولی حق این است که چنین تصمیم گیری هایی از سوی ائمه هیچ کدام خطا نیست اگر شما امام را نماینده حق دانستید، ایشان مأمور هستند تا آن چه خداوند برعهده اشان قرار داده را انجام دهد هر چند که آن کار به حکم ظاهر با عقل ظاهری سازگار نباشد چرا که سنت ابتلا خداوند باید ادامه پیدا کند.

کهنسال با طرح این پرسش آیا سنت ائمه قابل انطباق و اجرا است یعنی کارهای خارق العاده ایشان را می توان انجام داد، تصریح کرد: پاسخ این سؤال منفی چرا که در سنت پیامبر(ص) و امام کارهای فرا عقلی بسیاری از جمله واجب بودن نماز شب، خواندن هزار رکعت نماز وجود دارد که برای ما این طور نیست و در این جا سؤالی مطرح می شود که از کجا بدانیم که این سنت مربوط به تکلیف ویژه معصوم یا مربوط به عموم مکلفین است.

وی در ادامه به قیام امام حسین(ع) اشاره و اظهار کرد: امام حسین(ع) به حکم ظاهر موظف به تشکیل حکومت بودند و به همین خاطر به سمت کوفه حرکت کردند و تا این جا، رفتار ایشان عادی است ولی از این به بعد کسی نتوانست جریان را توضیح بدهد و راز آن این است که هدف اصلی امام تشکیل حکومت نبود بلکه این بود که با شهادت، آن جامعه را بیدار کند هرچند به حکم ظاهر برای تشکیل حکومت هم اقدام کرده بودند./844/202/ب2