نشست طب و داروشناسی اسلامی برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، استاد مهدی محقق ادیب و نویسنده ایرانی در نشست «طب و داروشناسی»  که پیش از ظهر امروز یکشنبه سوم آبان ماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد با اشاره به تقسیم بندی پزشکی اسلامی گفت: در دین اسلام پزشکی انواع و اقسام داشت که به آن تدبیر معالجه می گفتند.

 
وی با اشاره به کتاب تدبیر پزشکی برای زنان و نوزادان اظهار داشت: کتاب تدبیرالصبیان کتاب پزشکی کودکان است، کتاب تدبیر المشایخ پزشکی برای پیرمردان، کتاب تدبیر المسافر یعنی پزشکی سفر نیز برای مسافران است.

 
ادیب و نویسنده ایرانی خاطرنشان کرد: هر کتابی برای هر گروهی پزشکی تدابیر خاص خودش را داشته است، یکی از منابع مهم کتاب ها پزشکی هندی بوده است که وارد اسلام شده است، در دین اسلام از این کتاب های پزشکی استفاده شده است.

 
محقق با بیان اینکه در کتابخانه های کشورهای اروپایی کتاب تاریخ پزشکی و کتابخانه مخصوص پزشکی وجود دارد، بیان کرد: موسسه ای برای تاریخ پزشکی در این کتابخانه ها است که کتاب های ابن سینا و سایر مسلمان در آنجا وجود داشته است.

 
وی با اشاره به حضور خود به مدت دوسال به عنوان استاد دانشگاه لندن، خاطرنشان کرد: از این کتاب ها استفاده کرده ام همچنین در کانادا کتابخانه ای برای تاریخ پزشکی است که کتاب های آن در هیچ جا پیدا نمی شد، کتاب های داروی گیاهی به همراه عکس در آن کتاب ها است.

 
بنیانگذار دایره المعارف تشیع ادبیات با اشاره به آثار ابوریحان بیرونی عنوان کرد: کتاب مهم او در داروشناسی کتاب صیدنه است و دکتر زریاب خویی این کتاب را چاپ کرده اند که نام های فرانسه و یونانی آنها نیز در این کتاب آمده است.

 
محقق در ادامه صحبت های خود افزود: ابویحان بیرونی می گوید که مردی به بلاد ما آمد و من نام گیاهان را از او پرسیدم و آنها را ثبت کردم، کتاب های ابوریحان بیرونی به زبان و لهجه مختلف ایرانی است و یکی از مهم ترین کتاب های نفیس در زمینه دارو شناسی است.

 
وی با بیان اینکه در داروشناسی کتابی به نام حشایشی ترجمه شده است، عنوان کرد: حشیش به معنی گیاه است و بعدها نام گیاهان مخدر نامیده شد، در گذشته عناوین و اسم های گلزار و بوستان و اسم های فرح آور در کتاب ها استفاده می شده است.

 
رییس سابق انجمن آثار و مفاخر ایران سرچشمه طب اسلامی را ایران، هند و یونان دانست و خاطرنشان کرد: در یونان دو پزشک به نام های بقراط و جالینوس بوده است، جالینوس ضرب المثل برای پزشکی است، بقراط هم دو برجستگی مهم داشته است از جمله اینکه بقراط علم پزشکی را که مخصوص خانواده های مرفه بود و فرزند کارگر حق نداشتند طب یاد بگیرند لغو کرد و آن را در انحصار عموم مردم قرار داد.

 
محقق در ادامه صحبت های خود عنوان کرد: در اسلام نسبت روحانی مقدم بر نسبت نسبی است، چنانچه در قرآن کریم آمده است که به حضرت نوح می فرماید که پسر نوح از خانواده تو نیست و نفی می شود که پسر نوح است، همچنین پیامبر (ص) می فرمایند که سلمان اهل بیت ما و جز خانواده ما است، سلمان از نژاد آریایی بوده است و زبان پهلوی داشته است اما پیامبر (ص) او را از اهل بیت خود معرفی می کند و این نشان می دهد که نسبت روحانی مقدم بر نسبت جسمانی است.

 
وی با بیان اینکه بقراط می گوید که پزشکی از پدر به پسر منتقل می شود و شاگر هم پسر آن طبیب است، افزود: بچه های دیگران هم می توانند پزشک شوند و این از برجستگی های بقراط است.

 
ادیب و نویسنده با اشاره به دعوت اردشیر بابکان از بقراط به ایران، بیان کرد: بقراط در جواب اردشیر بابکان می گوید که من فضلیت و بزرگی را با پول عوض نمی کنم، بقراط در روستای آتن بیماران را درمان می کرد و درخواست آن همه پول را رد کرد، بنابراین آثار بقراط و جالینوس مورد توجه مسلمانان است و اغلب آنها ترجمه شده است، از جالینوس و 100 عنوان کتاب به زبان عربی ترجمه شده است.

 
محقق در ادامه افزود: کتاب بقراط در کمبریج به متن عربی با ترجمه انگلیسی چاپ شده است و از کتاب معروف جالینوس کتاب «فی فرق الطب» است.

 
وی با بیان اینکه در ترجمه اسلام اصطلاح برای حدیث هم در طب استفاده می کردند و تجربه متواتر داشته اند، بیان کرد: یک سند به تنهایی تولید علم نمی کند اما اگر 20 عدد باشد ایجاد علم می کند، در پزشکی هم تجربه متواتر است که اگر 20 مریض با یک کیفیت خوب شد برای پزشک سندیت ایجاد می کند، رازی در شهر ری می گوید که در بیمارستان تجربه متواتر داشته است و در عملیات بیماری این بوده است و وقتی این دارو را به او دادم خوب شدم.

 
بنیانگذار دانشنامه تشیع با اشاره به دو گروه اصحاب تجربه و اصحاب قیاس بیان کرد: اصحاب قیاس عبارت از این است که موردی حکم نداشت آن را حلال می دانیم به عنوان مثال اینکه حشیش حرام یا حلال است باید ببینیم که با شراب مقایسه می شود اگر حشیش مثل شراب است عقل را زائل می کند پس حرام است.

 
محقق در ادامه صحبت های خود اظهار داشت: همان طور در قیاس جنسی و فصل داریم در پزشکی هم بیماری ها از نظر جنس یکی هستند اما فصل آن جدا است، مسلمانان کتاب معروف آبله و سرخک را نوشتند در جنس یکی است اما در فصل جدا می شود، اروپایی خدمت مسلمانان را تشخیص آبله از سرخک می دانند، رازی کتاب «الفروغ بین الامراض» را نوشت به این معنی که در جنس یکی هستند اما در فصل جدا می شوند.

 
وی با اشاره به فرقه سوم یونانی ها گفت: این فرقه مورد توجه قرار نگرفت در زمان پزشکی مسیحی و مسلمان مکتب تجارب و قیاس یعنی هم تجربه و قیاس را مهم خوانند، اصحاب تجربه پزشکی عملی شروع بعد به پزشکی نظری می رسیدند، اما اصحاب قیاس از پزشکی نظری به پزشکی عملی می رسیدند.

 
ادیب و نویسنده ایرانی با اشاره به اهمیت علم کتابداری در پزشکی بیان کرد: در کشورهای خارجی علم اهمیت می دهند و کتابی که نیم قرن توسط یک نفر در کتابخانه استفاده شده است را اهمیت می دانند، این که تنها یک نفر هم از آن کتاب استفاده کرده است را با ارزش می دانند.

 
محقق با اشاره به فرقه بعدی در یونان گفت: آنها طب را شامل استفراغ و احتقان می دانند یعنی یک چیزی در بدن است و بیرون بریزد آن را استفراغ و احتقان هم به معنی اینکه بدن چیزی کم دارد و باید به آن وارد شود.

 
وی با اشاره به قطع کتاب ها ی که از سوی مسلمانان نوشته می شد، گفت: یک نوع کتاب مختصر و یک نوع کتاب مفصل می نوشتند، کتاب ها یا بزرگ یا کوچک نوشته می شد، کتاب روضه الشهدا دو نوع یعنی قطور و خفی بود که حتی در آستین جا می شد و روضه خوانی از کتاب روضه الشهدا برگرفته شده است.

 
رییس سابق انجمن آثار و مفاخر ایران با بیان اینکه در اروپا کتاب بزرگ و کوچک به تقلید مسلمانان چاپ می شد، اظهار داشت: گاهی هم در این رابطه در عناوین کتاب ها دچار اشتباه می شدند، کتاب جالینوس به نام کتاب هنر ضعیف ترجمه شد، بعدها مشخص شد که کتاب صناعت به معنی علم است و پزشکی صناعت بوده است که آن را به اشتباه به نام هنر ضعیف معرف می کند.
 
 
محقق با اشاره به کتاب قانون ابن سینا که دایره المعارفی بوده است، خاطرنشان کرد: برخی کتاب ها نیز منوگراف، تک نامه و مفردات هستند و تنها یک موضوع مثلا چشم و یا معده را مورد بررسی قرار می دهند.

 
وی بیماری روانی در طب اسلام را مالیخولیایی معرفی کرد، افزود: بیماری روانی در طب اسلامی گفته می شود که آغاز بیماری در تنهایی و خلوت اتفاق می افتد و بعد تخیل فرد بیمار زیاد و بیماری شدت می گیرد./818/202/ب1